„Czerwony Dwór”, znajdujący się w samym sercu Zakopanego, przy ul. Kasprusie, wiodącej w stronę Doliny Strążyskiej, to jedna z najpiękniejszych, a także najważniejszych willi Zakopanego. Wybudowana została w latach 1901-1902 przez Wojciecha Roja, bliskiego współpracownika Stanisława Witkiewicza, w stylu zakopiańskim dla Oktawii Lewandowskiej, siostry Zygmunta Gnatowskiego, właściciela projektowanej przez Stanisława Witkiewicza „Koliby”. Dom nosił początkowo nazwę „Władysławka” od imienia męża O. Lewandowskiej.
W 1904 r. zamieszkał tu Artur Rubinstein. Lata pierwszej wojny światowej spędził tu Stefan Żeromski, tutaj też mieścił się „zakopiański Belweder” w listopadzie 1918 roku, kiedy to znany pisarz stał na czele zakopiańskiej Rady Narodowej i nazywano go „Prezydentem Rzeczypospolitej Zakopiańskiej”. Właśnie tutaj, w oficynie, mieszkał kompozytor Karol Szymanowski, bywał często Stanisław Ignacy Witkiewicz – obaj zaprzyjaźnieni z Arturem Rubinsteinem. Bywali u Szymanowskiego m.in.: Zofia Nałkowska, Piotr i Rafał Malczewscy, Zbigniew Uniłowski, Henryk Sztompka i wielu innych ludzi ze świata kultury.
Mniej więcej w połowie lat 20. XX w. willę kupiła pani de Pourbeix-Zakrzewska, która pokryła dach czerwoną blachą i zmieniła jej nazwę na „Czerwony Dwór”. Nazwa przetrwała do dziś.
Po II Wojnie Światowej budynek został przejęty i przekazany na cele oświatowe. W latach 1946-1947 było tu schronisko młodzieżowe, a następnie prewentorium Robotniczego Towarzystwa Przyjaciół Dzieci z Krakowa i Państwowy Dom Dziecka dla chłopców. Od 1951 r. do 2016 r. w willi znajdowało się przedszkole, które od 1954 r. nosiło imię Karola Szymanowskiego.
Decyzją Burmistrza Miasta Zakopane Leszka Doruli w roku 2016 budynek został przeznaczony na centrum kultury promujące sztukę rodzimą. W Galerii Czerwony Dwór odbywają się wystawy twórczości podhalańskich twórców, warsztaty twórczości ludowej, wykłady i prelekcje. Tu właśnie można zapoznać się z tradycyjnym malarstwem na szkle zakopiańskich twórców.
17 marca 2023 r. na zaproszenie wójta Gminy Mszana Dolna Bolesława Żaby Zakopiańskie Centrum Kultury, Centrum Kultury Rodzimej w willi Czerwony Dwór miało zaszczyt zaprezentować czwarty już album z cyklu „Malarstwo na szkle. Jan Fudala”. W Miejskie Bibliotece w Mszanie Dolnej gości przywitała muzyka góralska kapeli „Kościelnioki” z Olszówki. Po prezentacji idei albumów dokumentujących podhalańską witrochromię przez Małgorzatę Wnuk i Marię Kukuc - Frączystą zaprezentowano film przygotowany przy okazji wystawy malarstwa na szkle Jana Fudali, jaka miała miejsce w Centrum Kultury Rodzimej w willi Czerwony Dwór. Następnie autorka tekstu do prezentowanego albumu dr Katarzyna Ceklarz wygłosiła wykład o życiu i twórczości tego człowieka renesansu. Był bowiem Jan Fudala malarzem, pisarzem, poetą, sportowcem, trenerem, znakomitym tancerzem, instruktorem i kierownikiem zespołów góralskich. W spotkaniu uczestniczyli licznie przybyli słuchacze, m.in. burmistrz Mszany Dolnej pani Anna Pękała, wójt gminy Mszana Dolna Bolesław Żaba, rodzina i przyjaciele Jana Fudali. Na ręce dyrektora biblioteki Agnieszki Orzeł przekazano egzemplarze albumu, a miłe spotkanie zakończyła muzyka kapeli „Kościelnioki”. Album został dofinansowany ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego Pochodzących z Funduszu Promocji Kultury. zdj. Zagórzańskie Dziedziny (PP)
6 marca 2023 r. odbył się Wieczór w Czerwonym Dworze "Smyczkiem i pędzlem" na którym Władysława Trebunię - Tutkę wspominali Anna Trebunia - Wyrostek i Krzysztof Trebunia - Tutka. Na wydarzenie zaprosili Burmistrz Miasta Zakopane Leszek Dorula, Zakopiańskie Centrum Kultury, Centrum Kultury Rodzimej w willi Czerwony Dwór Wieczór w Czerwonym Dworze poświęcony śp. Władysławowi Trebuni-Tutce zatytułowany „Smyczkiem i pędzlem” przyciągnął bardzo dużo osób, bo też nietuzinkową postacią był zmarły przed dziesięciu laty artysta malarz, muzykant, człowiek wielkiej skromności. Gości przywitała muzyka rodziny Trebuniów-Tutków. Burmistrz Zakopanego Leszek Dorula podkreślił znaczenie Centrum Kultury Rodzimej w willi Czerwony Dwór, najbardziej obleganego przez zwiedzających i uczestników wydarzeń obiektu miejskiego. Wyraził też radość, że to miejsce gości i przedstawia różne postaci i twórców różnych gmin Podhala jednocząc przy tym społeczność naszego regionu. Zwracając się do rodziny Trebuniów Tutków podziękował im za wkład pracy i kontynuowanie działalności śp. Władysława Trebuni -Tutki, postaci, która na stałe wpisała się w krajobraz Podhala. O wybitnym i nader skromnym artyście mówili – syn Krzysztof Trebunia-Tutka i córka, Anna Trebunia-Wyrostek. Anna Trebunia-Tutka, grafik i kulturoznawca mówiła o malarskiej działalności ojca, podkreślając różnorodność stosowanych przez niego technik, od malarstwa sztalugowego, poprzez ścienne, malarstwo na szkle, pastel, olej, gwasz, aż po projekty witraży i tkanin. On sam uważał się przede wszystkim za artystę-plastyka. Obszernie przedstawiła jego twórczość, podkreślając, że postacią portretowaną przez artystów malarzy był jego dziadek, dudziarz Stanisław Budz Mróz. Portretowali go m.in. Max Hanneman, Michał Rekucki Władysław Jarocki, czy S. Gałek. Swój talent kształcił w Liceum Sztuk Plastycznych w Krakowie, a następnie studiowała na wydziale Malarstwa w pracowni Hanny - Rudzkiej - Cybisowej oraz na Wydziale Tkaniny Artystycznej, gdzie uzyskał dyplom w roku 1968. Swoje prace prezentował na ok.35 wystawach zbiorowych i 20 indywidualnych w kraju i zagranicą (Belgia, Francja, Holandia, Niemcy, Szwecja, Hiszpania) Krzysztof Trebunia-Tutka, architekt, muzyk, instruktor muzyki, tańca i śpiewu, założyciel i lider zespołu „Trebunie-Tutki”, autor podręcznika muzyki góralskiej, wychowawca młodzieży szeroko przedstawił muzykanckie tradycje rodzinne, z których czerpał Władysław Trebunia-Tutka, jego głęboki szacunek dla tradycji i wszystkich muzykantów podhalańskich oraz jednoczesną otwartość na świat, nowe pomysły syna, na wspólne granie z muzykantami z innych państw i kultur. Dzieci wspólnie podkreślały cichą pomoc matki Zofii, jej gościnność, tolerancję i współtworzenie atmosfery rodzinnego domu. Podczas Wieczoru w Czerwonym Dworze grali również Jan Trebunia-Tutka, Jan Trebunia-Tutka jr. i Anna Trebunia-Tutka. Obecni byli m.in. Honorowy Obywatel Zakopanego, ks. infułat Stanisław Olszówka, przewodnicząca komisji kultury w Radzie Miasta Zakopane Lucyna Galica-Jurecka. Zdj. P. Murzyn (PP)
Warsztaty malarstwa na szkle organizowane przez ZCK, Centrum Kultury Rodzimej w willi Czerwony Dwór w Zakopanem cieszą się niesłabnącą popularnością. Nie tylko ze względu na rosnące zainteresowanie sztuką rodzimą, ale także ze względu na wystawę malarstwa na szkle Marty Walczak Stasiowskiej zorganizowaną z okazji 20-lecia jej pracy twórczej, zatytułowanej „W stronę nieba”. To wyjątkowa okazja by prześledzić twórczość znanej i uznanej artystki, zobaczyć prace jej ojca Zdzisława Walczaka i jednocześnie spróbować swych sił pod okiem samej malarki. Uczestnicy warsztatów w wieku od 4 lat do…. no powiedzmy do wieku słusznego, zgłębiali tajniki przygotowania szkła, rysunku, kompozycji czy nakładania kolejnych warstw farb. Odkrywali nie tylko sposób powstawania obrazu, ale przy okazji własny talent. Zdj. archiwum CKR (PP)
6 lutego 2023 r. odbył się Wieczór w Czerwonym Dworze "Stanisław Witkiewicz" na który zaprosili Burmistrz Miasta Zakopane Leszek Dorula, Zakopiańskie Centrum Kultury, Centrum Kultury Rodzimej w willi Czerwony Dwór Wieczory w Czerwonym Dworze przyciągają zawsze wielu słuchaczy. Wykład profesor dr hab. Anny Mlekodaj przedstawiający nieznane fakty z życia Stanisława Witkiewicza wzbudził nie tylko ogromne zainteresowanie, ale poruszył wszystkich zebranych. Stał się bowiem swoistym apelem adresowanym do zebranych w Czerwonym Dworze i za pośrednictwem mediów - do osób zgromadzonych przed monitorami komputerów. W epoce życia szybkiego, często bezrefleksyjnego, skierowanie uwagi słuchaczy na wątki patriotyczne, pobudzenie sumień i poruszenie dogłębne wartościami najważniejszymi w czasach, kiedy Polska nie istniała na mapie świata, jest wyjątkowo trudne. Profesor Annie Mlekodaj udało się to ze wszech miar. Nie tylko za sprawą przedstawianych faktów i cytatów zaczerpniętych z pism Stanisława Witkiewicza, ale przede wszystkim poprzez wyodrębnienie i przedstawienie jego działań na rzecz polskości. Przyjaciel A. Gierymskiego, J. Chełmońskiego, H. Siemiradzkiego czy A. Chmielowskiego znany jest przede wszystkim jako architekt, twórca stylu zakopiańskiego i malarz. Prof. Mlekodaj przypomniała, że jego rodzice brali udział w powstaniu styczniowym, a on sam mając zaledwie 12 lat był kurierem oddziałów powstańczych. Fragmenty tekstów dotyczące wychowania w duchu polskości zabrzmiały wyjątkowo aktualnie po ponad stu latach. Panią profesor Annę Mlekodaj nagrodzono długimi oklaskami, a większość za słuchaczy dziękowała osobiście za wygłoszony wykład. W Wieczorze w Czerwonym Dworze uczestniczyli m.in. starosta powiatu tatrzańskiego Piotr Bąk oraz dyrektor Zakopiańskiego Centrum Kultury Beata Majcher. Zdj. P. Kyc (PP)