Willa Czerwony Dwór

We wtorek, 12 sierpnia 2025r. uroczyście otworzyliśmy wystawę „Zofia Stryjeńska. Tatry, górale i gusła Słowian”. Zabytkowe wnętrza Czerwonego Dworu wypełniła twórczość Zofii Stryjeńskiej – jednej z najważniejszych postaci polskiej sztuki XX wieku. Dzieła pełne góralskich motywów, dynamicznych scen i odwołań do dawnych wierzeń Słowian przyciągnęły wielu gości, którzy, dzieląc się wrażeniami, podkreślali, że twórczość Stryjeńskiej – mimo upływu lat – wciąż porusza i inspiruje. Kurator wystawy, Małgorzata Wonuczka-Wnuk, opowiedziała o niezwykłej drodze twórczej Stryjeńskiej – o jej niezależności, odwadze i pasji, które sprawiły, że do dziś pozostaje jedną z najbardziej rozpoznawalnych postaci polskiej sztuki. Jej słowa, przeplatane ciekawostkami i anegdotami, przyciągały uwagę i wywoływały uśmiechy na twarzach słuchaczy. Dzieła prezentowane na wystawie w Czerwonym Dworze pochodzą z prywatnej kolekcji. Gratulacje organizatorom wystawy i podziękowania właścicielom kolekcji, którzy udostępnili szerokiej publiczności dzieła Zofii Stryjeńskiej złożyła Joanna Staszak - naczelnik Wydziału Kultury i Komunikacji Społecznej Urzędu Miasta Zakopane oraz Maciej Szostak - dyrektor Zakopiańskiego Centrum Kultury. Muzyka Adama Karpiela uświetniła wydarzenie podhalańską nutą.    Wystawę „Zofia Stryjeńska. Tatry, górale i gusła Słowian” można oglądać od 14 sierpnia do 27 września 2025 r., codziennie (oprócz środy i niedzieli), w godzinach 10:00–17:00 w Willi Czerwony Dwór przy ul. Kasprusie 27 w Zakopanem. Wstęp na wystawę jest bezpłatny.  Zapraszamy także na najbliższy „Wieczór w Czerwonym Dworze”, podczas którego autorka tekstu do katalogu wystawy – dr. Hab. Anna Król, prof. ASP wygłosi prelekcję o księżniczce sztuki polskiej – Zofii Stryjeńskiej. Spotkanie odbędzie się w poniedziałek, 1. września o godz. 18:00.    Autor: Krzysztof Dembowski Zdjęcia: Maciej Jonek  

Sierpniowy Wieczór w Czerwonym Dworze rozbrzmiewał piękną muzyką spiską, orawską, podhalańską i pulsował wspomnieniami. W 100.rocznicę urodzin Andrzeja Haniaczyka, wspaniałego pedagoga, wychowawcę, wybitnego muzyka ludowego, twórcę instrumentów pasterskich, „orawskiego Kolberga” wspominał syn - Janusz Haniaczyk. Wieczór rozpoczęła grą na trombitach rodzina Haniaczyków – tak, jak rozpoczynał się przez blisko pół wieku Międzynarodowy Festiwal Folkloru Ziem Górskich w Zakopanem. Janusz Haniaczyk wspominał dzieciństwo i naukę gry na instrumentach u boku ojca, wspólne próby, udział w festiwalach w kraju i za granicą. Dokumentalne filmy z lat sześćdziesiątychukazujące pracę Andrzeja Haniaczyka z dziećmi i młodzieżą,spisywanie nut orawskich od dawnych muzykantów wzbogaciły pełen wzruszeń wieczór. Wzięła w nim udział m.in. rodzina Haniaczyków, wójt Jabłonki Stanisław Kasprzakoraz były wójt Antoni Karlak, naczelnik Wydziału Kultury i Komunikacji Społecznej w Urzędzie Miasta Zakopane Joanna Staszak, sekretarz starostwa powiatowego Helena Buńda, dyrektor Zakopiańskiego Centrum Kultury Maciej Szostak, dyrektor artystyczny MFFZG Anna Chowaniec-Stasińska oraz konferansjerzy MFFZG Stanisława Szostak, Andrzej Jakubiec „Kubosek”, Maria Kukuc-Frączysta a także dyrektor Domu Ludowego w Bukowinie Tatrzańskiej Bartłomiej Koszarek. Nostalgiczne i radosne zarazem spotkanie przypomniało również obecnym o znaczeniu pracy na rzecz kultury naszych regionów – również współcześnie.    Autor: Małgorzata Wnuk Zdjęcia: Maciej Jonek  

„Wieczór w Czerwonym Dworze” w pierwszy poniedziałek lipca tłumnie wypełnił wnętrza Czerwonego Dworu gośćmi, którzy mieli okazję zanurzyć się w historię wyjątkowego miejsca duchowego – Narodowego Sanktuarium Matki Bożej Fatimskiej na Krzeptówkach.   Prowadząca spotkanie – Maria Mateja Torbiarz, wieloletnia naczelnik Wydziału Kultury miasta Zakopane– z pasją przybliżyła kulisy powstania tego niezwykłego miejsca. W opowieści nie zabrakło osobistych wspomnień, lokalnych anegdot oraz mniej znanych faktów związanych z budową sanktuarium, które powstało jako wotum wdzięczności za ocalenie życia Jana Pawła II po zamachu w 1981 roku.   Spotkanie poruszyło nie tylko aspekt historyczny, ale też duchowy i emocjonalny – pokazując, jak silnie wiara i tradycja góralska splatają się z historią Polski i świata.   Dziękujemy wszystkim, którzy tego wieczoru byli z nami – za obecność, skupienie i wspólne przeżycie tej pięknej opowieści. Wśród przybyłych gości znaleźli się m. in. Joanna Staszak - naczelnik Wydziału Kultury m. Zakopane, Anna Waloch - długoletnia dyrektor Miejskiej Galerii Sztuki w Zakopanem, Stanisław Karp - Radny Miasta Zakopane, oddział Związku Podhalan Przy Sanktuarium Maryjnym na Krzeptówkach oraz Piotr Bąk i Krzysztof Owczarek - ówcześni włodarze Zakopanego.   Autor: Krzysztof Dembowski Zdjęcia: Maciej Jonek  

Obserwując współczesne ubrane odświętnie góralki, czy to podczas uroczystości rodzinnych i kościelnych, czy też podczas wydarzeń regionalnych trudno jest sobie wyobrazić, że mogłoby w ich garderobach zabraknąć koszul i fartuchów (halek) ozdobionych białym dziurkowanym haftem. Patrząc na drewniane domy góralskie widzimy piękne białe zazdrostki, a w kościołach na całym Podhalu tradycyjnie haftowane obrusy. W Centrum Kultury Rodzimej w willi Czerwony Dwór odbył się wernisaż wystawy zatytułowanej „Szyte pokoleniami. Haft biały jako dziedzictwo. Genowefa Zarycka i Zofia Zarycka”. Prezentowane są tradycyjnie haftowane koszule, fartuchy, obrusy, firany i zazdrostki autorstwa Genowefy Zaryckiej (1935-2021) i Zofii Zaryckiej z Dzianisza. Zamiłowanie do pracy, gust estetyczny, rzetelność i lata działalności pani Genowefy przyniosły jej renomę i uznanie. Pani Genowefa nauczyła się haftu o swojej matki, szyła i wyszywała od 15. roku życia do samej prawie śmierci w 2021 roku, będąc w ostatnich latach jedną z najstarszych, o ile nie najstarszą czynną hafciarką na Podhalu. W tym czasie ubrała kilka pokoleń góralskich elegantek, stworzyła galanterię do niezliczonej ilości domów, ozdobiła swoją pracą wiele kościołów, wyhaftowała obrus dla papieża Jana Pawła II. Swą wiedzę przekazała synowej. W swojej pracy Zofia Zarycka pełnymi garściami czerpie z dorobku swojej teściowej, w pewnej mierze również jej matki, jako że po Genowefie odziedziczyła obszerne archiwum wzorów i motywów, które z resztą sama już też haftowała. Niektóre elementy wykorzystuje dosłownie, inne modyfikuje, są też i takie, które rysuje od początku sama komponując je w coraz to nowe wzory. Swój zbiór kocha i pielęgnuje, przegląda go często w poszukiwaniu inspiracji, żeby się nim nasycić i przesiąknąć i móc projektować dalej. Wiele wzorów czeka w pudle „na swój czas”. Z jednej strony są takie, które szyła Genowefa, ale moda się zmieniła i u Zofii nikt ich jeszcze nie zamówił, a z drugiej wzory, które Zofia projektuje „na zapas”, utrwala pojawiające się znienacka pomysły i odkłada je do późniejszego wykorzystania.Wzory w archiwum rysowane są na papierze pakowym, na serwetkach, kawałkach ceraty, folii i przypadkowych arkuszach papieru. Chociaż Zofia Zarycka nie jest zwolenniczką dosłownego kopiowania, to zdaje sobie sprawę, że duża część motywów z jej wzornika należy do kanonu podhalańskiego haftu regionalnego i jest własnością całego regionu. Dlatego z satysfakcją patrzy na wzory z własnego archiwum kreatywnie wykorzystane przez inne hafciarki. Ma wówczas poczucie, że jej dorobek tym bardziej utrwala się w podhalańskiej kulturze. Zofia wyszywa ten sam asortyment co Genowefa: koszule, fartuchy, komże, obrusy, serwety, serwetki, zasłony, firanki etc. Z czasem zmieniły się jednak proporcje ilościowe zamówień. Wyszła współcześnie nieco z mody haftowana pościel, dawniej zamawiana bardzo często, dziś powstają pojedyncze sztuki. Pokoleniowy przekaz umiejętności haftowania metodą tradycyjną niezmiennie zachwyca. Trudnej techniki tego haftu będzie można się nauczyć podczas warsztatów w Czerwonym Dworze, które poprowadzi Zofia Zarycka. W wernisażu udział wzięli m.in. Czesława Klejka - sołtys Dzianisza, Jan Bukowski – prezes Związku Podhalan oddział w Dzianiszu, Małgorzata Karpiel-Bzdyk - dyrektor Gminnego Ośrodka Kultury Regionalnej w Kościelisku, Stanisław Gąsienica-Wawrytko - prezes tatrzańskiego oddziału Stowarzyszenia Twórców Ludowych. Wernisaż uświetniła muzyka w składzie: Adam Karpiel, Tadeusz Gocał, Szymon Tylka.    Autor: Małgorzata Wnuk Zdjęcia: Maciej Jonek