
Podhalańczycy dziś
Druga wojna światowa, okupacja, a następnie okres PRL spowodowały, że wysiłek i czyn zbrojny polskich wojsk górskich zostały przemilczane lub z premedytacją wypaczone. Po II wojnie światowej, oddziały podhalańskie utworzono w latach pięćdziesiątych w formacjach podległych MSW (WOP, KBW). W 1956 r. sformowano w 5 Pułku KBW Samodzielny Batalion Piechoty Górskiej, umundurowany tradycyjnie - jak jednostki strzelców podhalańskich przed wojną. W listopadzie 1960 r. batalion został włączony do 5 Brygady KBW im. Ziemi Krakowskiej. Utworzono z niej w 1978 r. 5 Podhalańską Brygadę Wojsk Obrony Wewnętrznej im. Ziemi Krakowskiej, która istniała do 1989 r.
Po 1989 r. podjęto na nowo sprawę przewrócenia pięknych przedwojennych tradycji wojsk górskich, które były kontynuowane przez 5 Pułk Strzelców Podhalańskich Ziemi Krakowskiej im. gen. bryg. Andrzeja Galicy, a następnie przez 21 Brygadę Strzelców Podhalańskich im. gen. bryg. Mieczysława Boruty – Spiechowicza w Rzeszowie, jednostkę która przejęła dziedzictwo wszystkich jednostek górskich, dopisując do chlubnych dziejów Pułków Strzelców Podhalańskich z lat 1918-1939, czyny bojowe Podhalańczyków spod Narwiku, Tobruku, Monte Cassino, z Normandii, partyzantów z Gorc czy walczących w szeregach powstańców warszawskich. 21 Brygada Strzelców Podhalańskich, podobnie jak przedwojenne pułki podhalańskie, jest wyróżniającym się związkiem taktycznym Wojska Polskiego, który swą służbę ojczyźnie i społeczeństwu widzi w zespoleniu z tradycją, z której wyrasta.
21 Brygada Strzelców Podhalańskich
Powstała na mocy wydanego 26 maja 1993 r. zarządzenia Szefa Sztabu Generalnego Wojska Polskiego Nr 049/Org. Jako nowy Związek Taktyczny Krakowskiego Okręgu Wojskowego, sformowana została w garnizonie Rzeszów, na bazie byłej 9 Dywizji Zmechanizowanej i 5 Pułku Strzelców Podhalańskich Ziemi Krakowskiej.
Dla zachowania w pamięci bohaterskich czynów żołnierzy jednostek podhalańskich, Minister Obrony Narodowej decyzją Nr 44/MON z dnia 12 maja 1994 roku nakazał sformowanej 21 Brygadzie Strzelców Podhalańskich, przejąć dziedzictwo i z honorem kontynuować tradycje wszystkich jednostek górskich tj.:
- Drużyn Podhalańskich 1913 - 1914
- Brygady Górskiej 1918 - 1919
- 21 Dywizji Górskiej 1919 - 1939
- 22 Dywizji Górskiej 1921- 1939
- Samodzielnej Brygady Strzelców Podhalańskich 1939 - 1940
- Batalionu Podhalańskiego 1.Dywizji Pancernej 1940 - 1947
- Pułków Strzelców Podhalańskich AK 1943 - 1945
- Samodzielnego Batalionu Piechoty Górskiej KBW 1956 - 1978
- 5 Brygady WOWew Strzelców Podhalańskich im. Ziemi Krakowskiej 1978 - 1989
- 5 Pułku Strzelców Podhalańskich im. Ziemi Krakowskiej 1989 - 1993
21 Brygada Strzelców Podhalańskich otrzymała imię gen. bryg. Mieczysława Boruty- Spiechowicza, a doroczne święto 21 Brygady Strzelców Podhalańskich, ustanowiono na 26 maja.
Formowanie brygady zakończono w 1994 r. Ten ważny dla brygady okres, zakończono aktem przyjęcia sztandaru ufundowanego przez społeczeństwo Rzeszowa, w dniu 22 maja 1994 r. na rynku w Rzeszowie.