Willa Czerwony Dwór

Wrześniowy Wieczór w Czerwonym Dworze zatytułowany „Złoża geotermalne na Podhalu” poprowadziła prof. dr hab. Beata Kępińska, absolwentka AGH – Wydziału Geologiczno-Poszukiwawczego, stypendystka Podyplomowych Studiów Programu Szkolenia Geotermalnego ONZ na Islandii i wykładowca tego Programu. Od 1988 r. pracownik naukowy Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN w ośrodku na Podhalu, wykładowca na AGH w Krakowie, promotorka prac doktorskich. Członek Zarządu Międzynarodowej Asocjacji Geotermalnej (IGA) w kadencji 2013-2016 (poprzednio w 2004-2010), prezes Polskiego Stowarzyszenia Geotermicznego, członek Komitetu Naukowego European Geothermal Congress 2016. W 2005-2015 członek Komitetów Sterujących Światowych Kongresów Geotermalnych: w Indonezji (2010) i Australii/Nowej Zelandii (2015). Była członkiem Zarządu Europejskiej Gałęzi IGA, wiceprzewodniczącą European Geothermal Congress 2007 i 2013, współprzewodniczącą International Geothermal Days: Polska 2004, Romania 2012, a także konferencji krajowych, w tym Ogólnopolskiego Kongresu Geotermalnego (2007, 2009, 2011, 2013). Podczas Wieczoru zaprezentowała budowę geologiczną obszaru Tatr i Pienin oraz historię badań począwszy od XIX wieku. Przybliżyła sylwetki pierwszych badaczy, m.in. dra Ludwika Zejsznera i prof. Stanisława Sokołowskiego. Podkreśliła rolę Jaszczurówki i ówczesnej roli, jaką w życiu społecznym oraz sportowym pełniły istniejące tam cieplice. Pierwszy bowiem basen został tam wybudowany w latach 1861-1862 przez hrabiego Adama Uznańskiego, a korzystali z niego m.in. Henryk Sienkiewicz i Ferdynand Hoesick. Na dawnych fotografiach zachował się nie tylko sam obiekt ale także rozgrywane na nim zawody pływackie czy kajakowe. Kąpiele w wodzie cieplicowej były zaczątkiem balneoterapii. Dziś na Podhalu znajduje się 7 „term” i ośrodków geotermalnych, cieszących się wielką popularnością, a w Szaflarach prowadzony jest najgłębszy odwiert badawczy. Prof. Beata Kępińska podkreśliła rolę złóż geotermalnych dla rozwoju turystycznego, komunikacyjnego i sportowego Zakopanego. Dodać trzeba, że znaczna część budynków w Zakopanem ogrzewana jest wodą ze źródeł geotermalnych, w tym budynek, w którym znajduje się Centrum Kultury Rodzimej- to jest Czerwony Dwór.  Zdj. P. Murzyn  (PP) 

W Zakopiańskim Centrum Kultury, Centrum Kultury Rodzimej w willi Czerwony Dwór została otwarta wystawa zatytułowana „Arkadiusz Waloch. Kolekcja papieska. Malarstwo i rysunek.”, której kuratorem jest pani Anna Waloch. Gości przywitała dr Małgorzata Wonuczka-Wnuk, a wystawę otworzyła zastępca burmistrza Zakopanego Agnieszka Nowak-Gąsienica. Artysta podziękował za możliwość pokazania tej części swojej twórczości a pani Anna Waloch opowiadała o samym procesie powstawania tych dzieł, kontaktach z Janem Pawłem II, pobytach w Rzymie i Watykanie. Mówiła także, czym dla samego artysty jest kolekcja papieska. Pan Arkadiusz Waloch urodził się w Poznaniu w 1932 roku. Studiował na wydziale Malarstwa Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. Uprawia malarstwo olejne, akwarelę i rysunek. Mieszka i tworzy w Zakopanem. Od początku Pontyfikatu Jana Pawła II temat papieski jest stałym motywem w jego twórczości. Sam Artysta twierdzi, że”(…) w sztuce musi być obecny człowiek przeżywający, ze swym myśleniem, czuciem i sumieniem. Chciałbym, żeby było to widoczne również w moich pracach prezentowanych na obecnej wystawie”. Jego przyjaciel prof. Stanisław Rodziński powiada, że „Waloch nie przestaje malować i rysować przyjaciół i gór, nie spotkałem dotychczas nikogo, kto malowałby Jana Pawła II trafniej, nie bojąc się zwyczajnej ludzkiej miłości. Ona też daje siłę obrazom Walocha. Biskup Michał Janocha, historyk sztuki, mówiąc o współczesnej sztuce twierdzi, że „Kiedy odchodzi się od Boga i od metafizyki, to wszystkie te trzy wartości: dobro, prawda i piękno, które są sprzężone ze sobą i są właściwie różnymi imionami jednego Boga, rozsypują się, atomizują, a w konsekwencji zanikają. Piękno oderwane od prawdy i dobra stało się jak jakaś wielka gałąź odrąbana od drzewa, a więc nie połączona z korzeniami” Arkadiusz Waloch od momentu, kiedy malował w pracowni Emila Krchy, do dnia dzisiejszego – dzień po dniu, rok po roku – maluje prawdę. O sobie, o swych najbliższych, o otaczającym Go świecie, o swej wierze, poczuciu humoru i o naszych czasach. Pozostaje blisko Boga i swoją sztuką przybliża nas do Niego realizując słowa świętego dziś Jana Pawła II zawarte w liście do artystów: „W rozległej panoramie kultury każdego narodu artyści mają swoje miejsce. Gdy idą za głosem natchnienia, tworzą dzieła naprawdę wartościowe i piękne, nie tylko wzbogacają dziedzictwo kulturowe każdego narodu i całej ludzkości, ale pełnią także cenną posługę społeczną na rzecz dobra wspólnego.” Zakopane nie byłoby tym samym miastem bez wizyty Ojca Świętego w roku 1997 i bez malarstwa pana Arkadiusza Walocha. Wystawa będzie czynna do 30 września 2023. dr Małgorzata Wnuk zdj. Paweł Murzyn (PP)

Sierpniowy Wieczór w Czerwonym Dworze zatytułowany „Zioła lecznicze i trujące w kulturze górali Podtatrzańskich” poprowadziła dr Katarzyna Ceklarz. W przeddzień święta Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, zwanej w tradycji ludowej świętem Matki Boskiej Zielnej, Katarzyna Ceklarz – doktor nauk humanistycznych w zakresie etnologii i antropologii kulturowej, socjolog, a także wykładowca Podhalańskiej Państwowej Uczelni Zawodowej w Nowym Targu, opowiedziała o ziołach występujących na terenie Podtatrza tych leczniczych ale i tych trujących. Zwyczaj święcenia w dniu 15 sierpnia ziół polnych i owoców znany jest od końca X wieku. Wywodzi się on ze starej chrześcijańskiej legendy – apokryfu – mówiącego o tym, jak apostołowie po otwarciu grobu Matki Bożej nie znaleźli tam jej ciała, tylko same zioła i kwiaty. Samo zbieranie ziół to wielowiekowa tradycja wykorzystywania darów natury, pochodzących z łąk, pól, lasów i wyższych partii górskich. Były one ważnym elementem codziennego pożywienia, rodzajem suplementacji. Rośliny dziko rosnące miały duże znaczenie w kulturze kulinarnej Podhala i medycynie ludowej przekazywanej z pokolenia na pokolenie. Podczas Wieczoru Katarzyna Ceklarz zaprezentowała zioła i kwiaty z własnego ogrodu. Zdj. P. Murzyn     (PP) 

Lipcowy Wieczór w Czerwonym Dworze zatytułowany „Z dziejów lutnictwa podhalańskiego” poprowadził dr Stanisław Marduła, pochodzący ze znanej zakopiańskiej rodziny, której początki sięgają XVII wieku, mieszkającej i tworzącej przy ulicy Kościeliskiej w Zakopanem. Od pokoleń kontynuuje on wspaniałe tradycje artystyczne, społeczne, sportowe i patriotyczne. To druga w Polsce i jedna z najstarszych pracowni lutniczych w Europie. Dom rodzinny Mardułów i działająca od 1928 roku pracownia lutnicza to swoisty salon artystyczny Zakopanego, w którym bywają najznakomitsi przedstawiciele świata kultury Polski i Europy. Dr Stanisław Marduła przedstawił obszernie tradycję budowy smyczkowych instrumentów strunowych (chordofonów) na Podhalu, sięgającą początków osadnictwa na tym terenie datowaną na przełom XV i XVI wieku. Wędrowne ludy pasterskie ciągnące na teren obecnego szeroko pojętego Podhala (Skalne Podhale, Spisz, Orawa, Ziemia Czorsztyńska) z południa Europy przyniosły z sobą, poza pasterstwem, również umiejętność budowy oraz gry na prostych instrumentach z rodziny fidel i rebek. Z północy przenikały proste chordofony z rodziny gęśli o podobnej konstrukcji. Instrumenty te w zależności od miejsca występowania nazywano: złóbcokami, oktawką lub łoktowką. Rozwój szkoły lutniczej na Podhalu i jej osiągnięcia a arenie międzynarodowej w dużym stopniu zawdzięczamy śp. Franciszkowi Mardule, który stał się w latach 50-tych XX wieku niekwestionowanym autorytetem nie tylko jako pedagog ale również jako twórca dla młodych adeptów sztuki lutniczej. Wysoki poziom nauczania w podhalańskiej szkole lutniczej stał się fundamentem dla osiągnięcia znaczącej pozycji polskiego lutnictwa artystycznego w świecie. Dowodem tego są liczne nagrody jej pedagogów oraz absolwentów na międzynarodowych konkursach, festiwalach i wystawach lutniczych. Jesteśmy jedynym regionem, gdzie naturalny postęp i świadome działanie doprowadziło sztukę budowy chordofonów smyczkowych w jej najprostszej formie do wyżyn światowego lutnictwa artystycznego. Podczas Wieczoru Stanisław i Alicja Mardułowie zaprezentowali złóbcoki, skrzypce i altówkę z własnej pracowni. Zdj. P. Murzyn    (PP)