Opowieści o macierzyństwie znajdziemy w literaturze, sztuce i tradycji. Z tematem macierzyństwa spotykamy się w religiach i życiu codziennym; w sacrum i profanum. Są historie oficjalne i intymne, osobiste, często głęboko skrywane. Radosne i tragiczne. Wszechobecne. Macierzyństwo jest także tematem przewodnim IV edycji ogólnopolskiego konkursu na malarstwo na szkle i rzeźbę w drewnie ogłoszonego przez Centrum Kultury Rodzimej w willi Czerwony Dwór w Zakopanem. Konkurs nosi imię Eweliny Pęksowej (1923 - 2015) najbardziej znanej zakopiańskiej malarki na szkle, znakomitej ambasadorki malarstwa na szkle w Polsce, ale także zagranicą. Najważniejszą zaletą jest otwarta formuła konkursu. Jedynym wyłączeniem jest posiadanie wyższego wykształcenia artystycznego oraz członkostwo w Związku Artystów Plastyków. Nie ma ograniczenia do „ludowego” charakteru twórczości, co zachęca wszystkich realizujących się w pracy artystycznej. Nie ma także ograniczenia terytorialnego. Do konkursu zgłosili się w przeważającej części mieszkańcy regionu Podhala, ale odnotowano także uczestników z innych części Polski; nawet z północy kraju. W kolejnych edycjach uczestniczy coraz więcej artystek i artystów. Ideą tegorocznego konkursu było pobudzenie inwencji twórczej oraz rozszerzenie współpracy z twórcami nieprofesjonalnymi a w zakresie tematyki popularyzacja tradycyjnego modelu rodziny, tradycji chrześcijańskich przedstawień Matki Boskiej z Dzieciątkiem, kobiety – matki obecnej w tradycji ludowej ze wszystkimi aspektami macierzyństwa. W konkursie wzięło udział 79 osób. W kategorii rzeźba w drewnie 16 osób przedstawiło 25 rzeźb, zaś 63 osoby przygotowały 95 obrazów. Zgodnie z regulaminem każdy w autorów mógł zaprezentować dwie prace. Oceniano je indywidualnie, chociaż w wielu przypadkach koniecznością była wspólna ocena; prace uzupełniały się, tworzyły spójną opowieść. Tegoroczny konkurs przyniósł wiele nagród i wyróżnień co świadczy o wysokim poziomie przedstawionych prac a zarazem o niezwykłe różnorodności propozycji artystycznych. Jury w składzie: 1. Przewodnicząca: Anna Kozak (Muzeum Tatrzańskie im. dr Tytusa Chałubińskiego w Zakopanem) 2. Alicja Mironiuk - Nikolska (Państwowe Muzeum Etnograficzne w Warszawie) 3. Barbara Rosiek (Muzeum Miejskie w Żywcu) 4. Monika Golonka-Czajkowska (Uniwersytet Jagielloński w Krakowie) 5. Marek Król-Józaga (Dyrektor Państwowego Liceum Sztuk Plastycznych im. Antoniego Kenara w Zakopanem) 6. Sekretarz: dr Małgorzata Wonuczka - Wnuk (Centrum Kultury Rodzimej w willi Czerwony Dwór w Zakopanem) przyznało następujące nagrody i wyróżnienia: w kategorii rzeźby w drewnie i płaskorzeźby: I nagroda: Janusz Drapała – „Bardzo cię kocham Mamusiu” II nagroda: Bogumiła Leśniak „Macierzyństwo – drzewo matek” i Marcela Janecka „Rozdział od pierwszego tchnienia po wspólną drogę w przyszłość, pisane ciszą , światłem i miłością” (ex aequo) III nagroda: Grzegorz Szopiński „Niewiasta w ciąży”Ponadto Jury przyznało sześć wyróżnień: Czesław Kubik „Ucieczka do Egiptu” Paweł Kasprzyk „Wakacje z mamą” Bartłomiej Dziedzic „ Matka Boska Jasnogórska” Kazimierz Kozak „Troskliwa matka” Bronisław Mieszczak „ Macierzyństwo” Zdzisław Kozłowski „Maria Zielna” Nagrodzeni w kategorii malarstwa na szkle: I nagroda: Bożena Świerk – „Świętość macierzyństwa” II nagroda: Marta Walczak Stasiowska „Macierzyńska codzienność” III nagroda: Zofia Fortecka „Matusia górali tatrzańskich” i Lucyna Tkaczyk „Drzewo życia” (ex aequo) Ponadto Jury przyznało siedem wyróżnień I stopnia Anna Liscar „Madonna adorująca Śpiące Dzieciątko Jezus” i „Pieta na motywach drzeworytu” Agata Domińska „Święta Anna Samotrzecia” Krzysztof Granat, „Matka Boska Leśna” Maria Gąsienica Gładczan „Macierzyństwo Bogarodzica” Anna Drabik „Matka Boża – Opiekunka” Aniela Stanek „Najlepsza z matek” Paulina Filak „Matka Boska z Dzieciątkiem” Ponadto Jury przyznało osiem wyróżnień II stopnia Zbigniew Micherdziński „Matka Boska z Dzieciątkiem malują motyle” Krzysztof Karasek „Macierzyństwo II” Katarzyna Janik „Matka Boska Karmiąca” Joanna Józaga Lewińska „Spokojny sen” Barbara Józefowicz „ Synku, gwiazd sięgaj” Anna Buńda Dorula „Święta Anna Samotrzeć” „Macierzyństwo” Lilianna Pleńkowska „Macierzyństwo I” Michał Ptak „Gęsiarka, akt drugi” Zapewne każdy widz dostrzeże w prezentowanych na wystawie pokonkursowej pracach coś innego, nowego, własnego. Zawsze temu oglądowi powinna towarzyszyć duma, że wokół żyje tak liczne grono osób wrażliwych na sztukę, zakochanych w tradycji regionu i twórczo ją interpretujących. To wielka wartość. Ogólnopolski Konkurs malarstwa na szkle i rzeźby w drewnie im. Eweliny Pęksowej "Macierzyństwo" zostały dofinansowane ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu Narodowego Centrum Kultury „Etnopolska 2025”. Wystawę pokonkursową pn. „Macierzyństwo” można oglądać w Centrum Kultury Rodzimej w willi Czerwony Dwór od 6 października 2025r. do 17 stycznia 2026r. od poniedziałku do soboty (z wyłączeniem środy), w godzinach 10:00–17:00 w Willi Czerwony Dwór przy ul. Kasprusie 27 w Zakopanem. Wstęp na wystawę jest bezpłatny.