Zakopiańskie Centrum Kultury, Centrum Kultury Rodzimej w willi Czerwony Dwór miało zaszczyt otworzyć w Instytucie Polskim w Budapeszcie kolejną wystawę prezentującą zakopiańskie malarstwo na szkle. Wystawa Zofii Forteckiej i Magdaleny Forteckiej zatytułowana Ad maiorem Dei gloriam (Ku większej chwale Boga) jest wynikiem współpracy dyrektora Instytutu Polskiego pani Joanny Urbańskiej, ZCK oraz Burmistrza Miasta Zakopane Leszka Doruli, który z we wrześniu ub. roku gościł  w Budapeszcie podczas wernisażu wystawy prof. Jerzego Jędrysiaka.

Na wystawie zostały pokazane 23 prace Zofii Forteckiej i 20 prac Magdaleny Forteckiej. Kuratorem wystawy jest dr Małgorzata Wnuk z ZCK. Dyrektor Instytutu Joanna Urbańska przywitała przybyłych gości: Magdalenę Fortecką, konsula RP w Budapeszcie pana Andrzeja Kalinowskiego oraz pisarza, byłego dyrektora Instytutu Polskiego, twórcę  i dyrektora Muzeum i Archiwum Węgierskiej Polonii Konrada Sutarskiego. Podkreślić trzeba, że wystawa zakopiańskiej witrochromii wpisała się w kolejną edycję Dni Węgiersko - Polskich, które odbywają się na podstawie deklaracji o ustanowieniu 23 marca Dniem Przyjaźni obu narodów przyjętej 12 marca 2007 r. na mocy jednomyślnej decyzji wszystkich członków Parlamentu Węgier. Cztery dni później, 16 marca 2007 r. taką uchwałę przez aklamację podjął Sejm RP.

W ramach tegorocznych obchodów w Sali myśliwskiej Parlamentu Węgierskiego odbył się koncert muzyki F. Liszta i F. Chopina, w którym na zaproszenie wiceprzewodniczącego Zgromadzenia Narodowego Janosa Latorcai wzięli udział Magdalena Fortecka i delegacja ZCK Małgorzata Wnuk i Maria Kukuc - Fraczysta.

Zofia Fortecka tworzy od blisko 40 lat. Maluje na szkle, niezmiennie zachwycając odbiorców na całym świecie. Swoje prace prezentowała w Anglii, Bułgarii, Danii, Francji, Hiszpanii, Meksyku, Niemczech, na Słowacji, Węgrzech, w Stanach Zjednoczonych oraz we Włoszech, a także na blisko 50wystawach w Polsce. Jej malarstwo fascynuje odbiorców bo wynika z zachwytu otaczającym ją światem, tym najbliższym i tym bardzo odległym.

Jej rodzina od pokoleń osiadła na Krzeptówkach, u stóp Giewontu, którego majestat zwieńczony postawionym przez górali krzyżem, wznosi się przed oknami wybudowanego wraz z mężem Januszem góralskiego domu i wydaje się być prawie na wyciągnięcie ręki.

Jako osoba głęboko wierząca i stale poszukująca samodzielnie dochodziła zarówno do własnej techniki malowania na szkle jak też tematyki. Doskonała znajomość Pisma Świętego, Nowego i Starego Testamentu oraz żywotów świętych spowodowały, że stale pogłębiała swą wiedzę i duchowość, przenosząc swe widzenie świata na niewielkie, pięciocentymetrowe szkiełka. Łączy je w większe kompozycje wprowadzające opowieści, które pozornie tylko stanowią piękno jako kategorię estetyczną. Dopiero gruntowna analiza poszczególnych obrazów, zmusza nieprzygotowanego odbiorcę do refleksji i do sięgnięcia do innych źródeł, by w pełni zrozumieć przesłanie Zofii Forteckiej.

Łączenie elementów zaczerpniętych z otaczającego artystkę świata tatrzańskiego ze znajomością historii, historii sztuki, literatury daje niesamowite efekty, które sprawiają, że malarstwo Zofii Forteckiej jest unikatowe, a historycy sztuki wskazują na inspiracje sztuką bizantyńską, średniowieczną, romańską i gotycką.

Średniowiecze, którego naczelną dewizą było Ad maiorem Dei gloriam czyli działanie i tworzenie „ku większej chwale Boga” wydaje się być głównym duchem twórczości Zofii Forteckiej, a miniaturowe szkiełka tworzące większe całości przywołują mozaiki, powstaniu których towarzyszyć muszą cierpliwość, wytężona praca i skupienie.

Magdalena Fortecka bardzo chętnie maluje anioły. Jej niewielkie obrazy odbiegają w swym stylu od prac Zofii. Grające na różnych instrumentach, figlarne, trochę zawadiackie, unoszące się na tle nieba albo nad dachami, ubrane w różnobarwne sukienki i fantazyjne buty czy nakrycia głowy przypominają trochę prace Marca Chagalla. Prezentowane podczas wspólnych wystaw z mamą dopełniają ich przedstawienie świata. Podobnie jak ryby, które równie chętnie maluje Magdalena.

Jeśli spojrzymy na te obrazy poprzez pryzmat chrześcijaństwa – to stają się one wspólnym tworzeniem Forteckich ku większej chwale Boga”. Wielopłaszczyznowa ,może być interpretacja witrochromii Zofii i Magdaleny Forteckich, zwłaszcza, jeśli spojrzymy na nią jako pewną całość o wspólnych źródłach. Podstawą jest bowiem miłość idealna.

Wystawa czynna do 31 maja 2023

Kurator wystawy

dr Małgorzata Wnuk

zdj. archiwum CzD

(PP)