Często zapominamy o tych faktach. Świętując w 2024 roku stulecie uczestnictwa Polskich sportowców w igrzyskach od Paryża do Paryża, nie pamiętaliśmy, że już 25 stycznia1924 roku właśnie w Chamonix pierwszymi olimpijczykami w sportach zimowych zostali reprezentanci 16 krajów w tym Polski a wśród nich nasi krajanie spod Tatr, narciarze
• Franciszek Bujak (1896-1975)
• Stanisław Chrobak (1902-nieznana)
• Zbigniew Czesław Wóycicki (1902-1928)
• Andrzej Krzeptowski I (1903-1945) oraz zawodnicy patrolu wojskowego Stanisław Chrobak Stanisław Kądziołka (1902-1971) Szczepan Witkowski (1898/97? – 1937) Zbigniew Czesław Wóycicki Igrzyska rozegrano w dniach 25 stycznia – 5 lutego.
Wystartowało 258 zawodników (w tym 11 kobiet) z 16 krajów.
Rozdano 16 kompletów medali. Program Igrzysk – 7 dyscyplin i 16 konkurencji bobsleje (1 konkurencja), curling (1), hokej na lodzie (1), łyżwiarstwo figurowe (3), łyżwiarstwo szybkie (5), narciarstwo (4), patrol wojskowy (1). Polska Reprezentacja Olimpijska liczyła 11 osób w 3 sportach – 1 łyżwiarz szybki, 5 narciarzy (w tym 1 kobieta), 5 patrol wojskowy. Chorążym reprezentacji Polski był dziennikarz Kazimierz Smogorzewski, nasi reprezentanci nie zdążyli na ceremonię otwarcia z powodu opóźnienia pociągu. Jak wskazują źródła, w polskiej ekipie olimpijskiej, która wyjechała na I ZIO do Chamonix pod Mont Blanc znalazła się Elżbieta Michalewska-Ziętkiewiczowa, żona pułkownika Władysława Ziętkiewicza, (narciarza, taternika, znakomitego działacza Polskiego Związku
Narciarskiego). Nie została dopuszczona do startu w biegach narciarskich w konkurencji mężczyzn, a biegów narciarskich w konkurencji kobiet nie było w programie zawodów. Niestety, przepisy MKOL i FIS zakazywały wówczas kobietom udziału w zawodach biegów narciarskich. Ale o tym przeczytacie państwo w innym artykule. Zawodnicy spod Tatr wzięli udział w Zimowych Igrzyskach w 1928 roku w szwajcarskim Sankt Moritz. Te Zimowe Igrzyska były pierwszymi, które odbyły się w innym kraju niż Letnie Igrzyska tego samego roku. Na igrzyska w Sankt Moritz zakwalifikowali się narciarze;
• Józef Bujak (1898-1949)
• Bronisław Czech (1908-1944)
• Karol Gąsienica-Szostak (1908-1996)
• Andrzej Krzeptowski I (1903-1945) - chorąży reprezentacji
• Andrzej II Krzeptowski (1902-1981)
• Zdzisław Motyka (1907 -1969)
• Stanisław Motyka (1906-1941)
• Aleksander Rozmus (1901-1986)
• Stanisław Wilczyński (1900-1982)
• Stanisław Gąsienica-Sieczka (1904-1975) oraz zawodnicy patrolu wojskowego Zbigniew Czesław Wóycicki Władysław Żytkowicz (1907-1977) Władysław Czech (1889-1974) Tadeusz Zaydel (1906-1972) Najlepszym z Polaków okazał się 20-letni zakopiańczyk Bronisław Czech, który został dziesiątym uczestnikiem zawodów w kombinacji norweskiej.
Cztery lata później w 1932 roku zimowe igrzyska odbyły się za oceanem w amerykańskim Lake Placid. Amerykanie swoje Lake Placid chętnie nazywają amerykańskim St. Moritz. Uroczystego otwarcia dokonał gubernator stanu Nowy Jork, a późniejszy prezydent USA Franklin Delano Roosevelt.
Na igrzyska pojechali hokeiści, którzy zajęli 4 miejsce oraz narciarze;
• Bronisław Czech ((1908 -1944)
• Stanisław Marusarz (1913 -1993)
• Andrzej Marusarz (1913 -1968)
• Zdzisław Motyka (1907 -1969)
• Stanisław Skupień (1907-1983) Bardzo dobrym wynikiem mógł się pochwalić Bronisław Czech, który zajął 7 miejsce w kombinacji norweskiej wyprzedzony tylko przez nieosiągalnych w tej dyscyplinie Skandynawów i reprezentanta Czechosłowacji, a także 12 miejscem w konkursie skoków. Stanisław Marusarz zajął 27 miejsce w biegu na 18km, 13 miejsc w biegu do kombinacji, w skokach do kombinacji niestety w drugim skoku miał upadek i ostatecznie stracił wysokie miejsce z pierwszej serii i zajął 27miejsce, natomiast w konkursie otwartym był 17.
W 1936 roku igrzyska tak zimowe jak i letnie odbyły się w Rzeszy Niemieckiej, zimowe w Garmisch-Partenkirchen, letnie w Berlinie.
Nominacje olimpijskie uzyskali zawodnicy z Podhala;
• Bronisław Czech ( 1908-1944)
• Michał Jan Górski (1911-1985)
• Stanisław Karpiel (1909-1992)
• Stanisław Marusarz (1913-1993)
• Andrzej Marusarz (1913-1968)
• Karol Zając (1913-1965) „Sayons"
• Marian Woyna Orlewicz (1913-2011) oraz zawodnicy patrolu wojskowego; Władysław Żytkowicz Jan Pydych Józef Zubek Adam Rzepka Rezerwowymi zawodnikami w polskim składzie byli Jan Bochenek i Jerzy Ustupski..
Józef Zubek zawodnik SNPTT 1907 Zakopane, po biegu na 50km Mistrzostwa Świata w 1939 roku w Zakopanem. Zajął wysokie 11 miejsce.
Chorążym reprezentacji Polski był Bronisław Czech (biegi narciarskie, kombinacja norweska, narciarstwo alpejskie). Najwyższa lokata Polaków to 5 miejsce w skokach Stanisława Marusarza, który był najlepszym zawodnikiem spoza państw skandynawskich. Były to ostanie igrzyska przed wybuchem II wojny Światowej. Na zimowych igrzyskach polscy zawodnicy nie zdobyli medalu ale polski narciarz, biegacz narciarski zdobył brązowy medal na letnich igrzyskach w Berlinie. Był nim Jerzy Ustupski, który zdobył nominację na zimowe igrzyska Ga-Pa ’36 jednak tam nie pojechał, dlaczego?... o tym przeczytacie Państwo w następnej opowieści.
Zapraszam do lektury
dr Zofia Stefania Kiełpińska
Olimpijka ’92 ’94, medalistka MŚ w biathlonie
Prezes Tatrzańskiej Rady Olimpijskiej
Wykorzystano materiały, informacje artykuły i zdjęcia z następujących źródeł;
https://olimpijski.pl/igrzyska_zimowe/chamonix-192...
https://olimpijski.pl/reprezentacja-polski/?olympi...
https://pl.wikipedia.org/wiki/Zimowe_Igrzyska_Olim...
https://web.archive.org/web/20140824030411/http://... Wojciech Szatkowski / Muzeum Tatrzańskie: Piękna Ela, która ze skoczkami wygrywała…
https://olimpijski.pl/igrzyska_zimowe/st-moritz-19...
https://olimpijski.pl/reprezentacja-polski/?olympi...
https://olimpijski.pl/igrzyska_zimowe/lake-placid-...
https://olimpijski.pl/reprezentacja-polski/?olympi...
https://pl.wikipedia.org/wiki/Polska_na_Zimowych_I...
https://szukamy.org/zimowe-igrzyska-olimpijskie-la... - zdjęcia
https://olimpijski.pl/igrzyska_zimowe/garmisch-par...
https://olimpijski.pl/reprezentacja-polski/?olympi...
https://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Zubek
https://www.olympics.com/en/athletes/szczepan-witk... Ryszard Wryk, Sport olimpijski w Polsce 1919-1939: biogramy olimpijczyków, Wydawn. Poznańskie, 2006, ISBN 978-83-7177-278-8