Zakopane w początkach XX w. było bardzo modnym miejscem, przyciągającym - oprócz turystów i kuracjuszy - działaczy politycznych oraz społecznych, malarzy, poetów, naukowców i lekarzy. Jan Kasprowicz bywał w Zakopanem wielokrotnie, a kiedy w 1923 r. kupił willę na Harendzie osiadł tutaj na stałe ze swoją żoną Marią z domu Bunin. Willę często odwiedzały córki Kasprowicza z jego wcześniejszego małżeństwa z Jadwigą Gąsowską - Janina i Anna.
Jan Kasprowicz znany jest przede wszystkim jako poeta - przedstawiciel Młodej Polski, autor takich wierszy jak "Krzak dzikiej róży" czy "Księga ubogich"; tłumacz znanych dzieł literatury europejskiej, autor dramatów i recenzji teatralnych. Był nie tylko znanym literatem i szanowanym profesorem Uniwersytetu Lwowskiego, ale i wesołym towarzyszem wieczorów w zakopiańskich kawiarniach, gdzie bywał często ze swoimi przyjaciółmi - Stefanem Żeromskim, Leopoldem Staffem, Witkacym i wieloma innymi.
Willa Kasprowicza na Harendzie - od 1950 r. jest jego muzeum. Wejście do niej prowadzi przez werandę, latem ozdabianą ulubionymi przez Kasprowicza nasturcjami, z której roztacza się wspaniały widok na góry. W 1920 r. dom wybudował Jan Fudala Kluś z przeznaczeniem pod pensjonat.
Niedługo potem sprzedał go angielskiej malarce Winifred Cooper, a od niej dom odkupił Kasprowicz. Założenie willi opiera się na wzorach typowej chałupy góralskiej z sienią na osi wejścia (tu: jadalnia), "izbą czarną" po lewej (salonik) i "izbą białą" (sypialnia) po prawej stronie. Oprócz tych pomieszczeń dom mieści jeszcze gabinet, bibliotekę, kuchnie i użytkowe poddasze. W willi na Harendzie zwiedzać można jadalnię, salonik i sypialnię oraz galerię obrazów malarza Władysława Jarockiego, zięcia Kasprowicza.
Eksponowane w nich są pamiątki po poecie i jego rodzinie: meble, obrazy, książki, fotografie. Wnętrza mieszkalne pozostawiono w takim stanie jak przekazała je zmarła w 1968 r. Maria Kasprowiczowa. W salonie przyciągają uwagę portrety malowane pastelami przez Stanisława Ignacego Witkiewicza. Jeden przedstawia Kasprowicza tuż przed śmiercią, a drugi jego żonę w 1937 r. Są tutaj także dwa rzeźbiarskie przedstawienia poety: maska pośmiertna zdjęta w dniu śmierci przez góralskiego artystę Stanisława Gąsienicę Sobczaka-Jochyma oraz głowa wykonana jeszcze w XIX w. przez Antoniego Popiela.
Wyposażenie jadalni stanowią meble zaprojektowane przez Władysława Jarockiego, a wykonane we Lwowie. Na ścianach można zobaczyć góralskie malowanki na szkle, zbierane przez Jana Kasprowicza, oraz portrety jego żony. Muzeum na Harendzie prowadzone jest od lat przez Stowarzyszenie Przyjaciół Twórczości Jana Kasprowicza.
Obok willi, wśród drzew stoi granitowe mauzoleum wzniesione z inicjatywy Marii Kasprowiczowej. Poeta był pochowany początkowo na Starym Cmentarzu, a kiedy ukończono w 1933 r. budowę mauzoleum wg projektu Karola Stryjeńskiego przeniesiono tutaj jego prochy. W górnej części, w kaplicy spoczywa Maria Kasprowiczowa.
Galeria obrazów Władysława Jarockiego
Na bogatą spuściznę Jarockiego, zgromadzoną w Domu Jana Kasprowicza, składają się nie tylko prace malarskie obrazujące oczarowanie tradycją etniczną różnych regionów Polski, ale i rodzimym krajobrazem, w tym i nadmorskim. Kolekcję wzbogacają ponadto zarówno pejzaże z podróży do krajów śródziemnomorskich, jak i projekty polichromii i studia architektoniczne.
Co istotne, zebrane na Harendzie prace Jarockiego prezentują szeroką panoramę jego twórczości, od obrazów, za które malarz był znany i nagradzany - dość nadmienić, że w 1920 r. został powołany na stanowisko profesora Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, że był członkiem Towarzystwa Artystów Polskich "Sztuka", wiedeńskiej Secesji oraz Société National des Beaux-Arts w Paryżu - aż po prace późne, o słabej jakości artystycznej.
Spośród wielu studiów zdecydowano się na wystawie w Domu Jana Kasprowicza zaprezentować głównie obrazy i prace litograficzne o motywach huculskich i podhalańskich.
Nie tylko ze względu na charakter miejsca, ale i na ich klasę. Sceny rodzajowe ukazujące górali, zamieszkujących okolice Zakopanego i wschodnie Karpaty, wpisują się w nurt tych samych tęsknot, które z końcem XIX w. wygnały Paula Gauguina do Bretanii, na Martynikę i Thaiti, w poszukiwaniu miejsc niezurbanizowanych, światów pierwotnych, w których przetrwały archetypiczne, niezmienione cywilizacją idee.
Ekspozycję prac malarza Władysława Jarockiego (1879-1965) przygotowali studenci Wydziału Malarstwa Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. Dzięki zaangażowaniu pana dr Adama Organistego i przebywających z nim na praktykach studentów doczekaliśmy się pięknej wystawy, która wydobyła kolejne skarby ze zbiorów muzeum.
Bilety Muzeum, mauzoleum i Galeria - oprowadzanie wliczone w cenę biletu
normalny - 11 zł
Godziny otwarcia
Muzeum Jana Kasprowicza
wtorek - niedziela od 10.15 - do 15.15
Galeria Malarstwa Władysława Jarockiego
Tymczasowo zamknięta (z powodu epidemii koronowirusa COVID-19)
Kontakt
ul. Harenda 12 A
34-500 Zakopane
tel. + 48 18 20 684 26
sptjk@interia.pl
www.harenda.com.pl
Dobra
Legenda
