Willa Czerwony Dwór

Wrześniowy Wieczór w Czerwonym Dworze z pięknych jesiennych gór przeniósł nas za sprawą dra Macieja Krzeptowskiego na morze, a raczej na morza i oceany świata. Absolwent studiów przyrodniczych na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, były pracownik Muzeum Narodowego w Szczecinie , biolog morza, muzealnik, żeglarz, autor książek barwnie opowiedział o ludziach dwóch żywiołów, ludzi z gór realizujących swe marzenia na statkach i okrętach pływających po całym świecie. Począwszy od generała Mariusza Zaruskiego, poprzez Edmunda Chyca, Karola Góralczyka, Stanisława Czernego, Jana Rzeszódko, Józefa Jarząbka, Andrzeja i Roberta Noworytów, Jana Zapotha, Włodzimierza Wnuka i Adama Bäckera, Andrzeja Marusarza, aż do samego autora wspomnień i opowieści. Wspominał budowę szkół morskich w Gdyni, Szczecinie, Darłowie i Kołobrzegu w okresie po II Wojnie Światowej, budowę floty handlowej, rybackiej, pasażerskiej i wojennej, a także budowę i rozbudowę portów i stoczni, w których to działaniach licznie uczestniczyli młodzi ludzie rodem z Podhala. Dr Maciej Krzeptowski sam żegluje od roku 1960. Uczestniczył w wyprawach naukowo-badawczych, w badaniach na łowiskach Afryki i w Pierwszej Morskiej Ekspedycji Antarktycznej w latach 1975-76. Uczestniczył w Regatach Bermudzkich, prowadził jacht „Maria” w wyprawie dookoła świata z Mar del Plata do Szczecina. W rejsach z młodzieżą na „Starym” opłynął Islandię i dotarł na Spitsbergen. Przepojonych nostalgią i humorem opowieści wysłuchało bardzo liczne grono miłośników morza, w tym przybyli specjalnie z Republiki Czeskiej przyjaciele żeglarza. Na koniec dr Maciej Krzeptowski przekazał na ręce przedstawicielki Miejskiej Biblioteki Publicznej w Zakopanem Sylwii Bachledy-Księdzularz komplet książek oraz audiobook swojego autorstwa.   Małgorzata Wnuk Zdjęcia: Paweł Murzyn   

W Centrum Kultury Rodzimej w willi Czerwony Dwór została otwarta wystawa malarstwa zatytułowana Klimaty Stanisława Gałka – obrazy z kolekcji prywatnej. Artysta był niekoronowanym królem pejzażystów malujących Tatry. Przyjechał do Zakopanego w 1889 roku, tu uczęszczał do Szkoły Przemysłu Drzewnego i trafił w sam środek sporów o istotę stylu zakopiańskiego oraz znaczenie Tatr dla kultury i historii Polski. Urzekły go góry, po których chodził samotnie odkrywając ich piękno. Chociaż ukończył klasę rzeźby postanowił kształcić się na studiach malarskich. Uczył się u Juliana Fałata, Jacka Malczewskiego i Jana Stanisławskiego, następnie wyjechał na studia do Monachium i Paryża. Doszedł do własnego stylu artystycznego i swoje tatrzańskie pejzaże wystawił po raz pierwszy w 1900 roku w krakowskim Towarzystwie Sztuk Pięknych. Obrazy wystawiał później jeszcze na wystawach jubileuszowych w 1904 i 1914 roku, w Poznaniu, Wiedniu, Berlinie, Hagenbundzie czy Budapeszcie; projektował też kilimy wystawiając je m.in. w 1911 roku we Lwowie na „Wystawie Podhalańskiej”. Malował blisko 60 lat. W 1957 roku został uhonorowany Nagrodą Plastyczną Miasta Zakopanego „za całokształt długoletniej twórczości artystycznej związanej z Podhalem i Zakopanem”. Został pochowany na Starym Cmentarzu przy ul. Kościeliskiej. Na wystawie można zobaczyć obrazy Stanisława Gałka z kolekcji prywatnej kolekcjonera, który pragnie pozostać anonimowy. Jego malarstwo trafiało i trafia zarówno do odbiorców wyrafinowanych jak też i takich, którzy po prostu kochają górskie, tatrzańskie pejzaże z ich wyrazistością lub wręcz przeciwnie - zasnute mgłami, w kłębach chmur. Z szałasami i wypasanymi owcami. Na wystawie zobaczymy też portrety, w tym portret starej kobiety Tekli. To jedyny obraz z tytułem, pozostałe prezentowane tutaj nie mają tytułów. W wernisażu uczestniczyli m.in. Iwona Grzebyk-Dulak – zastępca burmistrza Zakopanego, Joanna Staszak – naczelnik wydziału Kultury w UM, prof. Jerzy Jędrysiak - przewodniczący komisji kultury, Karol Konarski – radny miasta Zakopane, a także Marta Nędza-Kubiniec i Robert Chowaniec – radni rady powiatu tatrzańskiego. Muzyką uświetnili wernisaż Adam Karpiel, Tadeusz Gocał i Szymon Tylka.   Małgorzata Wnuk Zdjęcia: Paweł Murzyn   

Wieczór w Czerwonym Dworze prowadzony przez znanego przewodnika, wieloletniego pracownika Tatrzańskiego Parku Narodowegodra Marka Kota zgromadził bardzo wielu słuchaczy. Tematem była 150 rocznica powstania schroniska nad Morskim Okiem. Już w1873 roku Walery Eliasz napisał: Powiadają, że być w Tatrach, a Morskiego Oka nie widzieć, znaczy tyle, co będąc w Rzymie nie zobaczyć Papieża. […] wielu turystów udaje się do Tatr jedynie dla zobaczenia Morskiego Oka. Minęło 150 lat, a słowa te nie tracą na aktualności. Dr Marek Kot przypomniał inne rocznice związane z tym miejscem, wyjaśnił samo pojęcie schronisko, przypomniał rolę Towarzystwa Tatrzańskiego w budowaniu oraz darczyńców księcia Leona Sapiehę, hrabiego Włodzimierza Dzieduszyckiego, hrabiego Mieczysława Reya oraz barona Ludwika Eichborna, który podarował morgę gruntu pod budowę i użytkowanie schroniska. Istnienie schroniska nad Morskim Okiem generuje zwiększenie ilości turystów i konieczność dodatkowej infrastruktury. Skutkiem jego powstania była budowa i modernizacja drogi dojazdowej oraz inne skutki uboczne. Wielu turystów marząc o powrocie nad największe i najpiękniejsze jezioro w Tatrach wrzuca monety. W latach 1997-2004 nurkowie wydobyli .. 600 kg monet i wielką ilość śmieci. Schronisko to także miejsce badań naukowych i miejsce dyżurowania ratowników górskich, a więc zaplecze logistyczne dla wielu działań. W Wieczorze uczestniczył także gość specjalny, pani Maria Łapińska, która od ponad czterdziestu lat prowadzi schronisko nad Morskim Okiem. Ze słuchaczami podzieliła się swymi opowieściami, anegdotami, spotkaniami z niedźwiedziami oraz wieloma znakomitymi gośćmi, ale to już temat na oddzielny wieczór w Czerwonym Dworze.  Małgorzata Wnuk, zdjęcia Paweł Murzyn 

Lipcowy Wieczór w Czerwonym Dworze poświęcony został tradycyjnym instrumentom pasterskim na Podhalu. O ich historii i znaczeniu barwnie opowiadał Krzysztof Gocał, muzykant i twórca instrumentów pasterskich oraz autor popularno-naukowej książki zatytułowanej „Góralska muzyka” stanowiącej swoiste kompendium wiedzy o muzyce Podhala. Materiały do swojej książki autor opracowania zbierał przez 15 lat, zawiera ona zapis nutowy melodii góralskich oraz tekstów śpiewek, a także biogramy twórców ludowych i muzykantów. Krzysztof Gocał przedstawił najbardziej znanych twórców instrumentów pasterskich na Podhalu, by wymienić tylko Jana i Tomasza Maciatów, Jana Krzeptowskiego Sabałę, Jana Folfasa Grzybka, Ludwika Frączka Boczonia, Stanisława Budza Lepsioka Mroza, Andrzeja Knapczyka Ducha, Adama Kuchtę, Władysława Trebunię-Tutkę, Tomasza Skupnia, a z obecnie tworzących instrumenty: Adama Gąsienicę Makowskiego, Jana Karpiela Bułeckę, Krzysztofa Siutego, Piotra Majerczyka, Szymona Bafię, czy Andrzeja Budza. Instrumenty pasterskie na Podhalu przeżywają swoisty renesans. Także za sprawą wpisu umiejętności wytwarzania i gry na kozie (dudach podhalańskich) na Krajową Listę Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego, o który wnioskował Związek Podhalan oddział Zakopane. Wpisu dokonano 16 grudnia 2014 roku. Podczas Wieczoru w „Czerwonym Dworze” wysłuchaliśmy nut wykonanych m.in. na kozie (dudach), piszczałkach, trombicie, złóbcokach czy dwojnicach zagranych przez Krzysztofa Gocała, Tadeusza Dziatkowca i Bartłomieja Haładynę.  Małgorzata Wnuk, zdjęcia Paweł Murzyn