Jakość powietrza
Stopień jakości powietrza Dobra
Legenda
  Bardzo dobra
  Dobra
  Umiarkowana
  Brak danych
  Dostateczna
  Zła
  Bardzo zła
tabelka scrollowana
Czujniki GIOŚ NO2 CO O3 SO2
ul. Sienkiewicza   3.35   0   84.6   0
- - - - PM2.5 PM10 - - - - - - - -
ul. Sienkiewicza   -   9.87
Czujniki o mniejszej dokładności:
Kamieniec   1.89   2.41
Józefa Piłsudskiego   1.74   2.23
Tytusa Chałubińskiego   0.42   0.55
Zofii i Witolda Paryskich   2.25   3.3
Kuźnice   0.01   0.05
Szkoła Podstawowa w Kościelisku   12   14.87
Wszystkie odczyty podawane są w µg/m3
Partner: airly
Czw. 28.03 22:00
Deszczowo
7° / 6° słabe opady deszczu
Pt. 13:00
Zachmurzenie
Sob. 13:00
Zachmurzenie
15°
Nd. 14:00
Zachmurzenie
15°
Pon. 14:00
Zachmurzenie
17°
Wt. 14:00
Deszczowo
Zdjęcie promujące Zakopane

Renowacja zakopiańskich kapliczek

Dzięki inicjatywie Burmistrza Leszka Doruli dobiegają końca prace restauratorskie i konserwatorskie przy czterech zakopiańskich kapliczkach. W przestrzeniach miejskich możemy już dostrzec ponownie osadzone zabytkowe krzyże przydrożne, przy Rondzie Dmowskiego oraz przy Rondzie Solidarności. W przyszłym tygodniu kończymy remonty przy zabytkowych kapliczkach domkowych na Harendzie.

Krzyż przy Rondzie Solidarności pierwotnie stał na skraju Dolnej Równi Krupowej, w miejscu przecięcia się ul. Nowotarskiej z Alejami 3 Maja. W obecną lokalizację został przesunięty na okoliczność budowy Ronda Solidarności. Osadzony na słupie z piaskowca krzyż z Ukrzyżowanym Chrystusem, tzw. pasyjką, odlano z modelu w hucie kuźnickiej z kuźnickiego żelaza. Jak podaje literatura, krzyż ustawiono między 1873 a 1874 rokiem, w miejscu, gdzie pochowano sześć ofiar epidemii cholery. Podobno pochowani zostali tam m.in. rodzice słynnego skrzypka góralskiego, Bartusia Obrochty, a pochówki sprawował Klimek Bachleda, późniejszy „król przewodników tatrzańskich” (J. Kurek „Księga Tatr”, 1955). Ze względów sanitarnych ofiary epidemii nie były chowane na cmentarzach parafialnych, ale na specjalnie wydzielonych cmentarzach cholerycznych, z dala od centrum, na obrzeżach.

Krzyż przy Rondzie Dmowskiego, do niedawna z inskrypcją możliwą do odczytania jedynie fragmentarycznie: „Figurę tą fundował … (…) R.P. 1857”. Dzięki pomocy Pana Macieja Pinkwarta, inskrypcje udało się odkuć ponownie w pełnej treści: „Figurę tą fundował i wykonał Stanisław Czarniak hawiarz R.P. 1857”. Być może krzyż upamiętniał śmiertelny wypadek w miejscu lokalizacji, być może był wotum dziękczynnym za ocalenie. U podnóża krzyża symboliczny motyw memento mori, wyrażony w postaci żeliwnej czaszki i piszczeli – pamiętaj o śmierci, ulotności życia. Pan mieszkający w sąsiedztwie krzyża przechował urwany fragment kości, który został ponownie przyspawany. 

Analogiczny w formie, ekspresji i materiałach krzyż zlokalizowany jest w Kuźnicach, w początkowym biegu zabytkowej alei drzew prowadzącej do dworu Homolacsów. Otoczony żelaznym ogrodzeniem krzyż kuźnicki został wzniesiony w 1839 roku, wykonany i odlany w hucie w Kuźniach z żelaza kuźnickiego. Krzyż w Kuźnicach jest wotum dziękczynnym właściciela dóbr zakopiańskich Edwarda Homolacsa, który został uratowany przez swojego sługę podczas napadu rabunkowego na Słowacji. Na cokole z piaskowca nabijana z żeliwnych liter inskrypcja: „Oycze, w ręce Twe polecam ducha mojego – 1839 r.”.

Krzyże fundowane były przez mieszkańców w intencjach dziękczynnych jako wota – w podzięce za wysłuchane modlitwy, bądź tak zwanych zaporowych – chroniących mieszkańców przed ogniem, zarazą, głodem i wojną. Wznoszono je najczęściej na skraju wsi, na rozdrożach, przy polnych drogach. Wyraźnie zauważalny był wzrost liczby budowanych kapliczek w latach klęsk żywiołowych i epidemii.

Na wiosnę rewitalizacja zieleni oraz otoczenia krzyży – APELUJEMY O DEMONTAŻ WIELKOFORMATOWYCH REKLAM!

Tekst: N. Skiepko - Miejski Konserwator Zabytków

Fot. N. Skiepko, A. Pacelt-Mikler

(APM)