Zakopane ponownie stanie się miejscem, gdzie spotkają się pasja, tradycja i kultura gór. Od 16 do 19 października odbędzie się kolejna edycja „Festiwalu „Inspirowane górami…” im. Ewy i Macieja Berbeków” – wydarzenia, które w wyjątkowy sposób łączy sztukę, sport, historię, rzemiosło i duchowe dziedzictwo Tatr. Program festiwalu obfituje w spotkania z inspirującymi ludźmi, premiery książek, koncerty, warsztaty oraz wydarzenia plenerowe. Wśród gości znajdą się znane osobowości świata sportu, kultury i nauki. Festiwal to urodziny naszego miasta, dlatego w sposób szczególny zapraszamy mieszkańców Zakopanego do wspólnego świętowania i integracji. Bo Zakopane to przede wszystkim my – jego mieszkańcy!

16 października | czwartek

godz.16.30 Justyna Kowalczyk-Tekieli – życie w górach.

Współorganizatorzy: Tatrzańska Rada Olimpijska, Szkoła Mistrzostwa Sportowego im. Stanisława Marusarza
Szkoła Mistrzostwa Sportowego, ul. Droga do Olczy 26

Justyna Kowalczyk-Tekieli to jedna z najwybitniejszych polskich biegaczek narciarskich, której życie od zawsze związane jest z górami. Góry, w tym także Tatry, stały się miejscem, gdzie realizowała swoje marzenia i pasje sportowe, trenując w trudnych, górskich warunkach, co ukształtowało jej charakter i siłę walki.

Po zakończeniu kariery sportowej Pani Justyna nadal pozostaje blisko natury, promując aktywny tryb życia na łonie przyrody i wspierając rozwój sportu górskiego w Polsce.

Serdecznie zapraszamy na spotkanie z wybitną multimedalistką olimpijską.

godz.19.00 Krzysztof Marchlewicz„Od Townsona do Conradów. Brytyjczycy w Tatrach i o Tatrach w długim wieku dziewiętnastym”. Premiera książki

Współorganizator: Centralny Ośrodek Turystyki Górskiej PTTK w Krakowie
Mediateka, ul. Chramcówki 35a

Wkład mieszkańców Wysp Brytyjskich w eksplorację Tatr jest powszechnie znany. Wystarczy wspomnieć Johna Balla czy wymienionego w tytule książki Roberta Townsona – prekursorów współczesnego taternictwa. Jednak Brytyjczycy pod Tatrami to nie tylko alpiniści, lecz także turyści i artyści, którzy w swoich podróżach po Europie odwiedzali egzotyczne dla nich rejony, poznawali lokalną kulturę i przyrodę. Wszyscy ci podróżnicy zostawili wiele ciekawych dokumentów, tekstów i dzieł sztuki, z których autor niniejszej książki utkał niezwykłą opowieść o Tatrach przełomu wieków XIX i XX. Tym ciekawszą, że pisaną z zupełnie innej perspektywy, niż zwykliśmy jako Polacy przyjmować. Chociaż brytyjscy podróżnicy odwiedzali głównie południową część Tatr, w książce nie brakuje ciekawych spostrzeżeń dotyczących Zakopanego i rodzimego folkloru.

Profesor Krzysztof Marchlewicz nie tylko dokumentuje podróże swoich bohaterów. Jako specjalista od historii XIX w. wpisuje ich działania w szeroki kontekst kulturowy, akcentuje innowacyjność Brytyjczyków, którzy stworzyli podwaliny współczesnej turystyki i wspinaczki wysokogórskiej.

Książka zdobyła Nagrodę Główną Grand Prix na 30. Festiwalu Górskim im. Andrzeja Zawady w Lądku-Zdroju.

Rozmowę z autorem przeprowadzi Sebastian Kłosok – redaktor oficyny wydawniczej „Wierchy”, działającej przy Centralnym Ośrodku Turystyki Górskiej PTTK w Krakowie

16-17 października | czwartek-piątek

godz. 8.00 Pierwsi przewodnicy tatrzańscy. Warsztaty kolażu fotograficznego dla uczniów szkół zakopiańskich. Prowadząca: Barbara Caillot

Scena Witkacy Atelier, ul. Chramcówki 15

Pierwsi przewodnicy tatrzańscy wywodzili się z dawnych myśliwych „polowacy” a także górskich pasterzy, którzy znali świetnie Tatry.Gdy pod koniec XIX w. Zakopane stało się modne, także zapotrzebowanie na przewodników wzrosło. Do tych najsłynniejszych w tamtych czasach należeli: Klimek Bachleda, Bartuś Obrochta, Wojciech Roj czy Maciej Sieczka. Pretekstem do opowieści o nich będą stare fotografie. Uczniowie dowiedzą się też jak dawniej chodziło się po górach - w jakim ubraniu, z jakim sprzętem. Jakie były zwyczaje taterników, przewodników, turystów.

Podczas warsztatów każdy uczestnik wykona pracę plastyczną - kolaż z kopii archiwalnych fotografii. Powstałe na zajęciach prace będą przez tydzień prezentowane w Witkacy Atelier.

Na warsztaty obowiązuje rejestracja poprzez szkoły.

17 października | piątek

Międzynarodowy Dzień Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego

godz.15.00 Blanka Bułacz-Kmieciak „Od Tatr po cały świat – nowe możliwości ochrony dla produktów przemysłowych i rzemieślniczych”

ZCK, Centrum Kultury Rodzimej Willa Czerwony Dwór, ul. Kasprusie 27

Serdecznie zapraszamy rzemieślników, twórców ludowych i rękodzielników na spotkanie z przedstawicielami Urzędu Patentowego Rzeczypospolitej Polskiej, którzy zdradzą tajniki ochrony poprzez rejestrację oznaczenia geograficznego na produkty przemysłowe i rzemieślnicze.

Od 1 grudnia 2025 r. w Unii Europejskiej zacznie obowiązywać nowy system ochrony oznaczeń geograficznych dla produktów nierolnych – takich jak m.in.:

• ceramika,
• szkło i wyroby szklane,
• tkaniny i tekstylia,
• instrumenty muzyczne,
• rękodzieło i produkty tradycyjnego rzemiosła.

Referat pt. „Od Tatr po cały świat – nowe możliwości ochrony dla produktów przemysłowych i rzemieślniczych” wygłosi p. Blanka Bułacz-Kmieciak, Ekspert w Departamencie Znaków Towarowych w Urzędzie Patentowym RP.

godz.18.00 Koncert Siła Korzeni „Władysław Zarycki in memoriam” w wykonaniu Tatrzańskiej Orkiestry Klimatycznej pod dyrekcją Andrzeja Zaryckiego z udziałem solistek: Basi Giewont, Julii Zaryckiej i Aleksandry Krupy oraz Jana Karpiela-Bułecki i Krzysztofa Gocała

Wręczenie nagrody Siła Korzeni.

ZCK, Miejska Galeria Sztuki im. Władysława hr. Zamoyskiego, ul. Krupówki 41

„Siła Korzeni” to prezentacja wyjątkowych projektów przygotowanych przez utalentowanych Ludzi pochodzących z Podhala i ich wspaniałej pracy. Ludzi, którzy szczególnie dbają o niematerialne i materialne dziedzictwo kulturowe regionu tatrzańskiego i jego przekazywanie kolejnym pokoleniom.

W tym roku po raz pierwszy będzie przyznawana podczas Festiwalu „Inspirowane Górami…” w Międzynarodowym Dniu Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego.

Nagroda SIŁA KORZENI została zainspirowana chronionym drzewem, które potrafi rozwijać się w skrajnie niedogodnych warunkach. Drzewem tym jest limba (Pinus cembra L.), wiecznie zielone drzewo iglaste, które występuje w górach Europy Środkowej, a na terenie Polski rośnie tylko w Tatrach. Korzeniami, wzmacniającymi podłoże, sięga najgłębszych szczelin, czerpiąc żywotne siły z ziemi i spomiędzy skał. Pnie się wśród skalistych zboczy, łącząc ziemię z niebem. Limba rozrasta się i potężnieje, korzystając ze światła i z życiodajnych soków. Mimo surowego klimatu staje się coraz bardziej potężna, potrafi opierać się podmuchom halnego i wytrzymuje wyjątkowe mrozy. Jej strzelista sylwetka budzi pragnienie sięgania wciąż wyżej. Długowieczność limby pozwala, żeby obcowały z nią kolejne pokolenia ludzi.

Nagroda jest przyznawana w dwóch kategoriach:

•Dla osób, które odniosły wybitne osiągnięcia w szerzeniu kultury, za ich szczególną dbałość o niematerialne i materialne dziedzictwo kulturowe regionu tatrzańskiego przekazywane kolejnym pokoleniom

•Dla osób, które odniosły osiągnięcia w szerzeniu kultury, za ich szczególną dbałość o niematerialne i materialne dziedzictwo kulturowe regionu tatrzańskiego, rozpoczynających drogę artystyczną

Tegoroczny koncert Siła Korzeni poświęcony został twórczości Władysława Zaryckiego. Jego sylwetkę i dorobek artystyczny przybliży Jan Karpiel Bułecka, a góralskie melodie artysty zagrają muzykanci: Krzysztof Gocał, Tadeusz Dziadkowiec, Grzegorz Bochnak i Szymon Tylka.

Władysław Zarycki urodził się 14 marca 1911 r. w Zakopanem. Z żoną Pelagią, z d. Pawińską, doczekali się trojga dzieci: Andrzeja, Stanisława i Krystyny. Zmarł 10 września 1987r. Z zawodu był ślusarzem i spawaczem, ale Jego pasją była muzyka góralska, która towarzyszyła mu od dzieciństwa. Jako muzyk samouk, sam stworzył swój pierwszy instrument. W późniejszym okresie grał na złóbcokach pożyczonych od syna Bartusia Obrochty – Stanisława. W wieku szesnastu lat zaczął grywać na chrzcinach. Wkrótce skompletował swoją kapelę. Jego talent potwierdził występ na „Sabałowym Konkursie Kapel Ludowych” w zakopiańskim teatrze Morskie Oko, gdzie znalazł się w piątce najlepszych prymistów Podhala. Rozpoczął wówczas współpracę przy widowiskach teatralnych „Klimek Bachleda Orzeł Tatr” i „Diabeł na Podhalu”. W tym czasie grywał już na wieczornicach i licznych imprezach okolicznościowych. Ważnym wydarzeniem w jego życiu była współpraca przy przygotowaniu oprawy muzycznej do opery góralskiej Juliana Reimschüssela pt. „Jadwisia spod regli”, wystawionej przez Zespół im. Klimka Bachledy z Zakopanego. W 1964 r. Władysław Zarycki wyemigrował do Stanów Zjednoczonych. Tam założył własną kapelę, z którą muzykował przez dziewięć lat, a także przyczynił się do powstania Zakopiańskiego Koła nr 34 Związku Podhalan (założonego 19 września 1976 r. w Chicago), gdzie powierzono mu funkcję dyrektora. Władysław Zarycki jest autorem melodii, które do dziś stanowią istotny element repertuaru muzykantów góralskich.

Rodzina Władysława Zaryckiego kontynuuje tradycje muzyczne. Talent odziedziczył jego syn Andrzej Zarycki, który jest wybitnym kompozytorem, pianistą, aranżerem i pedagogiem. Jest on jednym z najważniejszych współczesnych twórców polskiej muzyki. Odznaczony i uhonorowany wieloma odznaczeniami i nagrodami m.in. Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Brązowym Krzyżem Zasługi, Złotym Medalem Zasłużony Kulturze Gloria Artist. Andrzej Zarycki stworzył oprawę muzyczną do ponad 300 przedstawień teatralnych i telewizyjnych oraz skomponował ponad 350 piosenek.

18 października | sobota

Wycieczka górska na Przełęcz pod Chłopkiem

Ilość miejsc ograniczona. Zapisy na stronie: festiwale.zakopane.pl – Festiwal Inspirowane górami…od 09.10.2025r.

Przewodnicy tatrzańscy zapraszają bardziej doświadczonych miłośników gór na mniej uczęszczany, ale pięknie widokowo szlak na Przełęcz pod Chłopkiem. To jedno z najbardziej widowiskowych miejsc w Tatrach Wysokich, oferujące niezapomniane widoki na Morskie Oko, Dolinę Rybiego Potoku i otaczające szczyty. Szlak jest wymagający technicznie i kondycyjnie – wymaga dobrej formy oraz ostrożności, szczególnie w partiach skalnych.

Do zobaczenia na szlaku!!!

godz.10.00 „Śladami przewodników tatrzańskich”. Spacer po Zakopanem.

Start: Dworzec Tatrzański, ul. Krupówki 12

Chcesz się dowiedzieć kim byli pierwsi przewodnicy tatrzańscy, jak oprowadzali gości po górach bez map i jak kształtowała się rola przewodnika w kulturze Podhala? Wędrówka „Śladami przewodników tatrzańskich” jest dla Ciebie. Serdecznie zapraszamy na wyjątkowy spacer po Zakopanem, który przeniesie nas w czasy, gdy przewodnicy górscy stawali się legendami.

godz.12:15 „Pendo” w Zakopanem

Centrum Komunikacyjne, ul. Chramcówki 35

Serdecznie zapraszamy w sobotę, 18 października 2025 r., na wyjątkowe wydarzenie „Pendo do Zakopanego”, które odbędzie się na zakopiańskim Dworcu Kolejowym i które organizuje Miasto Zakopane we współpracy z PKP Intercity.

To historyczny moment – po raz pierwszy do Zakopanego przyjedzie pociąg Pendolino i od połowy grudnia znajdzie się na stałe w rozkładzie jazdy do naszego miasta.

W wydarzeniu udział wezmą:

•Dariusz Klimczak – Minister Infrastruktury,

•władze Miasta Zakopane,

•zarząd PKP Intercity.

O godzinie 12:30 zaplanowano konferencję prasową, a o godzinie 13:00, odbędzie się uroczyste otwarcie wystawy plenerowej pt. „CHCIELI – ZROBILI” poświęconej kolei w Zakopanem– przed wejściem do budynku Stacji Kultura Zakopane, ul. Chramcówki 35. Po części oficjalnej zapraszamy do obejrzenia w Mediatece filmu krótkometrażowego w technologii VR pt. „Rajza z Korfantym”, przygotowanego we współpracy Miasta Zakopane i Instytutu Korfantego w Katowicach oraz do zwiedzenia wystawy „Plakat promujący Zakopane” w Stacji Kultura Zakopane. Nie zabraknie również urodzinowego tortu z okazji 92 urodzin Zakopanego.

godz.15.30 Apoloniusz Rajwa „O przewodnictwie tatrzańskim”. Wprowadzenie do filmu.

Pokaz filmu „150 lat przewodnictwa tatrzańskiego”

Kino Miejsce, ul. Orkana 2

Film 150 lat Przewodnictwa Tatrzańskiego powstał, aby uczcić wyjątkowy jubileusz. Nie jest to jednak typowa produkcja promocyjna. Jego istotą nie jest powszechnie znana historia przewodnictwa, lecz opowieść o idei i codziennej praktyce tego zawodu.

W filmie usłyszymy głosy przewodników, którzy dzielą się refleksją nad tym, czym jest dla nich ta profesja, jakie są jej korzenie, współczesne wyzwania oraz perspektywy na przyszłość. Dzięki ich historiom mamy okazję zetknąć się z problemami, dylematami i radościami, jakie niesie ze sobą ten niezwykły tatrzański fach.

Zdjęcia Tatr, realizowane przez cały rok, stanowią nie tylko tło opowieści, ale są również istotnym elementem narracji.

To pierwszy w historii film dokumentalny w całości poświęcony przewodnictwu tatrzańskiemu.

Realizacja: Stanisław Berbeka | Piotr Mazik

19 października | niedziela

godz.12.00 Msza Święta w intencji przewodników tatrzańskich

Stary Kościółek, ul. Kościeliska

godz.13.00 Przemarsz pod Dworzec Tatrzański. Uroczyste blachowanie nowych przewodników

Dworzec Tatrzański, ul. Krupówki 12

godz.14:00 Przemarsz na wystawę „Pierwsi Przewodnicy Tatrzańscy”

Oczko wodne, ul. Krupówki

W ostatnim festiwalowym dniu odbędzie się tradycyjny ceremoniał blachowania nowych przewodników. Uroczystości rozpoczną się Mszą Św. w intencji przewodników, a następnie przed "Dworcem Tatrzańskim" w poczet przewodników tatrzańskich zostaną przyjęci nowi członkowie, którzy otrzymają tzw. blachy przewodnickie – symbolizujące ich uprawnienia i odpowiedzialność za bezpieczeństwo turystów w górach. Kolejnym punktem uroczystości będzie przemarsz do Oczka Wodnego na wystawę: "Pierwsi Przewodnicy Tatrzańscy".

godz.18:00 „Jak te góry kocham Cię”. Premiera płyty zespołu FiśBanda

Zakopiańskie Centrum Edukacji im. Heleny Modrzejewskiej, ul. Kasprusie 35a

Serdecznie zapraszamy na wyjątkowy koncert zespołu „FiśBanda” połączony z premierą płyty „Jak te góry kocham Cię”, która w sprzedaży ukaże się już 15 października. Na najnowszym krążku, zespół w składzie Andrzej Jarząbek Fiś (skrzypce, śpiew), Robert Czech (kontrabas), Stanisław Rzadkosz (akordeon, śpiew), Paweł Dziedzina (altówka, śpiew) i Wojtek Zieliński (perkusja), nie tylko utrzymuje wyśmienity poziom do którego przyzwyczaił, udowadniając, że wolność i piękno są dla nich w sztuce najważniejsze, ale wychodzi też w stronę najlepiej pojętej rozrywki. Pomagają w tym fantastyczni goście - wybitny trębacz, znawca muzyki bałkańskiej i założyciel Sokół Orkestar, Przemek Sokół oraz młoda jazzowa wokalistka o wyjątkowej barwie głosu, Anna Jarząbek.

„Jak te góry kocham Cię” to - w najlepszym znaczeniu - folkowa biesiada pełna wzruszeń, czyli góralskie świętowanie życia muzyką, tańcem i wspólnym śpiewaniem.

„My nie odgrywamy muzyki folkowej, my jesteśmy folkiem. A nasza muzyka to pop - popularna muzyka rozrywkowa Karpat" - mówi zapraszając do przesłuchania płyty, lider „FiśBandy”, Andrzej Jarząbek Fiś.

Wydarzenia towarzyszące:

– „Artyści Zakopiańscy” w Miejskiej Galerii Sztuki,

– „150 lat przewodnictwa tatrzańskiego” w Parku Miejskim im. Marszałka Józefa Piłsudskiego.